chương trình phối hợp hành động quốc gia phòng chống dịch cúm gia cầm và cúm ở người

chuyên gia thú y (chuyên gia t v8n c)a C quan Phát tri0n Pháp), Ti.n s6 Anthony Forman,
chuyên gia thú y (chuyên gia t v8n c)a T+ ch,c Lng th-c và Nông nghi*p Th. gi/i), bác
s6 Patrice Gautier, chuyên gia thú y (chuyên gia t v8n c)a C quan Phát tri0n Pháp), bác s6
Jeff Gilbert, chuyên gia thú y (T+ ch,c Lng th-c và Nông nghi*p Th. gi/i), bà Betty
Hanan, chuyên gia T+ ch,c th-c hi*n (Ngân hàng Th. gi/i), ông Jan Hinrich, chuyên gia
kinh t. Nông nghi*p (T+ ch,c Lng th-c và Nông nghi*p Th. gi/i), ti.n s6 Ron Jackson,
chuyên gia D7ch t= Thú y (chuyên gia t v8n c)a C quan Phát tri0n Quc t. Niu-di-lân),
ông Carl Erik Larsen, chuyên gia Ch:n nuôi (C quan Phát tri0n Quc t. an M&ch), bà
Anne-Claire Léon, phó Ban H p tác, (Phái !oàn y ban Châu Âu), ông Samuel Lieberman,
chuyên gia Y t. (Ngân hàng Th. gi/i), bà Susan Mackay, chuyên gia Truy3n thông (Qu1
Nhi !2ng Liên H p Quc), ti.n s6 Philippe Marchot, chuyên gia thú y (chuyên gia t v8n y
ban Châu Âu), bà Anni McLeod, chuyên gia chính sách ch:n nuôi (T+ ch,c Lng th-c và
Nông nghi*p Th. gi/i), ông Ross McLeod, chuyên gia T+ ch,c th-c hi*n (chuyên gia t v8n
c)a Ngân hàng Phát tri0n Châu Á), Ti.n s6 Roger Morris, chuyên gia D7ch t= Thú y (chuyên
gia t v8n c)a C quan Phát tri0n Quc t. Niu-di-lân), ông Koos Neefjes, chuyên gia v3 th0
ch. t+ ch,c (Chng trình phát tri0n c)a Liên H p Quc), ông Nguy=n Thanh Lê, cán b"
chng trình (Phái !oàn y ban Châu Âu), ông Alan Piazza, chuyên gia kinh t. Nông
nghi*p (Ngân hàng Th. gi/i), bác s6 Mark Simmerman, chuyên gia D7ch t= Y t. (T+ ch,c Y
t. Th. gi/i), Ti.n s6 Les Sims, chuyên gia Thú y (chuyên gia t v8n c)a T+ ch,c Lng th-c
và Nông nghi*p Th. gi/i), bác s6 Masato Tashiro, chuyên gia phòng thí nghi*m (chuyên gia
t v8n c)a T+ ch,c Y t. Th. gi/i), ông Tr#n KhAc Tùng, chuyên gia Truy3n thông (chuyên
gia t v8n c)a Qu1 Nhi !2ng Liên H p Quc), ông Võ Thanh Sn, cán b" chng trình
(Ngân hàng Th. gi/i), và ông Ian Wilderspin, chuyên gia v3 th0 ch. t+ ch,c (chuyên gia t
v8n c)a Chng trình phát tri0n c)a Liên H p Quc).
Chng trình ho&t !"ng ! c Stephen Mink, Tr$ng Chuyên gia kinh t. nông nghi*p và
Steven Oliver, Chyên gia kinh t. nông nghi*p cao c8p c)a Ngân hàng th. gi/i !@c l&i l#n
cui. Chng trình gBi l%i c'm n !.n bà Nguy=n Qu4nh Nga, bà Nguy=n Th7 L* Thu và bà
Nguy=n B'o Trâm (Ngân hàng Th. gi/i) !ã t>n tình giúp !C các công vi*c v3 hành chính
cho chng trình.

LI NÓI U


QÚA TRÌNH CHUN B

Nhóm chuyên trách ! c thành l>p d/i s- ch9 !&o c)a Ban Ch9 !&o Quc gia phòng chng
d7ch Cúm gia c#m (NSCAI) và do B" NN&PTNT ch) trì ! c giao trách nhi*m xây d-ng
Chng trình phi h p hành !"ng quc gia chng Cúm gia c#m và Cúm $ ng%i (Sách
Xanh). Nhóm có 12 thành viên là !&i di*n c)a 11 B" - B" Nông nghi*p và Phát tri0n Nông
thôn (NN&PTNT), B" Y t. (BYT), B" Công An, B" Giao thông V>n t'i, B" Thng m&i,
B" Ngo&i giao, B" V:n hóa Thông tin, B" Khoa h@c và Công ngh*, B" Tài nguyên và Môi
tr%ng, B" K. ho&ch và #u t và B" Tài chính.

Quá trình chun b và xây d ng b'n d- th'o Sách Xanh có s- tham gia tích c-c c)a các
B" ngành Trung ng v/i s- h p tác ch5t chD v/i T+ ch,c Y t. Th. gi/i, T+ ch,c Lng
th-c và Nông nghi*p Th. gi/i, Chng trình phát tri0n c)a Liên H p Quc, Qu1 Nhi !2ng
Liên H p Quc và Ngân hàng Th. gi/i. D-a trên nh(ng v:n ki*n ban !#u c)a mEi ngành
(Thú y, Ch:n nuôi và Y t.), b'n d- th'o !#u tiên c)a Sách Xanh ! c biên so&n và th'o lu>n
trong cu"c h"i th'o t+ ch,c t&i Hà N"i vào ngày 12/04/2006, sau !ó !ã ! c ch9nh sBa trong
khuôn kh+ !oàn !ánh giá c)a các nhà tài tr
1
t? 17-28 tháng 4, n:m 2006.

Các v!n "# "$%c $u tiên !3 c>p !.n trong Sách Xanh !ã ! c th'o lu>n t&i nhi3u di=n !àn
nh: (a) h"i th'o v3 chi.n l c phát tri0n ngành ch:n nuôi nhFm khng ch. và thanh toán
b*nh Cúm gia c#m, do B" NN&PTNT t+ ch,c vào ngày 27-28 tháng 2, n:m 2006; (b) h"i
ngh7 t v8n v3 các ho&t !"ng u tiên trong y t., do B" Y t. t+ ch,c vào ngày 23 tháng 3, n:m
2006; và (c) h"i th'o do Nhóm công tác v3 Thông tin, Giáo d;c và Truy3n thông (IEC) t+
ch,c ngày 3 tháng 3, n:m 2006, nhFm t+ng k.t nh(ng k.t qu' !ã !&t ! c c<ng nh !úc k.t
nh(ng bài h@c kinh nghi*m t? Chi.n d7ch Tuyên truy3n phòng chng Cúm gia c#m tr/c T.t
Nguyên !án, !2ng th%i ho&ch !7nh chi.n l c trung/dài h&n và mô hình ho&t !"ng trong 3
n:m t/i nhFm nâng cao nh>n th,c và thay !+i hành vi c)a ng%i dân.
MC

TIÊU
Cun Sách Xanh !ã ch9 ra và phác h@a ! c nh(ng ho&t !"ng mà Chính ph) cho là c#n ph'i
th-c hi*n !0 !&t ! c m;c tiêu và k.t qu' !ã !3 ra trong K. ho&ch t+ng th0 quc gia khng
ch. cúm gia c#m và ChuGn b7 ,ng phó v/i !&i d7ch cúm $ ng%i (Sách &). Cun sách c<ng
!3 c>p !.n: (a) m"t lo&t nh(ng ho&t !"ng c)a ngành Y t. nhFm chuGn b7 ,ng phó v/i !&i
d7ch cúm gia c#m nhng ! c B" Y t. x.p th, t- u tiên th, hai, và (b) nh(ng ho&t !"ng có

1
oàn công tác do Ngân hàng Th gii phi hp thc hin, và bao gm i din t3 các t chc C quan
Phát trin Pháp, Ngân hàng Phát trin Châu Á, y ban Châu Âu, C quan Phát trin Quc t Hoa K#, T
chc Y t Th gii, T chc Lng thc và Nông nghip Th gii, Qu Nhi ng Liên Hp Quc, Chng
trình Phát trin ca Liên Hp Quc, C quan Phát trin Quc t Niu-di-lân, và C quan phát trin Quc
t an Mch.


tính hE tr cho quá trình quy ho&ch l&i ngành Ch:n nuôi gia c#m ! c th-c hi*n song song
v/i chi.n l c “thng m&i hóa” do C;c Ch:n nuôi thu"c B" NN&PTNT !3 xu8t, nhng
vHn nh8n m&nh !.n vi*c b'o !'m k. sinh nhai cho các h" ch:n nuôi và gi'm thi0u tác h&i !i
v/i môi tr%ng.

M;c tiêu chung c)a Sách Xanh là:
• Xác !7nh nh(ng ho&t !"ng mà B" NN&PTNT, B" Y t. c<ng nh nh(ng c quan có
liên quan khác !ã ho&ch !7nh !0 xây d-ng khung k. ho&ch giúp nâng cao hi*u qu'
phi h p hành !"ng nhFm khng ch. Cúm gia c#m !"c l-c cao và chuGn b7 ,ng phó
v/i !&i d7ch trong giai !o&n 5 n:m t/i (2006-2010);
• a ra khung k. ho&ch v3 huy !"ng ngu2n nhân l-c trong khuôn kh+ chi.n l c phi
h p hành !"ng do Chính ph) xây d-ng và ! c s- ch8p thu>n c)a c"ng !2ng quc
t.; và
• a ra khung k. ho&ch cho vi*c phi h p và h p tác gi(a Chính ph) Vi*t Nam và
c"ng !2ng quc t. trong cu"c chi.n chng l&i d7ch cúm gia c#m !"c l-c cao.
C GI
"c gi' c)a Chng trình phi h p hành !"ng quc gia chng Cúm gia c#m và Cúm $
ng%i (Sách Xanh) chính là nh(ng nhà ho&ch !7nh chính sách, c; th0 là Ban Ch9 !&o Quc
gia phòng chng d7ch Cúm gia c#m, B" NN&PTNT, B" Y t., B" V:n hóa Thông tin, và B"
K. ho&ch và #u t, c<ng nh nh(ng ng%i có thGm quy3n trong ngành Nông nghi*p, Y t.
t&i c8p t9nh, huy*n, làng xã và c"ng !2ng các nhà tài tr . Ngoài ra, !"c gi' còn thu"c c"ng
!2ng quc t. tham gia Nhóm t v8n các nhà Tài tr , d- ki.n h@p vào ngày 9-10 tháng 6, n:m
2006 t&i Nha Trang. Trong cu"c h@p này Chính ph) sD tìm ki.m s- hE tr v3 tài chính !0
th-c hi*n Chng trình hành !"ng. Chng trình hành !"ng sD ! c trình bày chính th,c t&i
cu"c h@p trù b7 các nhà Tài tr do B" NN&PTNT và Ngân hàng Th. gi/i t+ ch,c t&i Hà N"i
vào ngày 2 tháng 6, n:m 2006.
PHM VI
Chính ph) Vi*t Nam và c"ng !2ng các nhà Tài tr !ã cam k.t )ng h" công tác th-c hi*n
Chng trình hành !"ng trong khuôn kh+ trung h&n cho giai !o&n 2006-2010. Chng trình
c<ng cho phép !i3u ch9nh linh ho&t d-a trên !ánh giá ti.n trình th-c hi*n chung hàng n:m và
!i3u tra th%ng xuyên tình hình d7ch t= h@c v3 b*nh d7ch $ ng%i c<ng nh !i v/i gia c#m.

Chng trình phi h p hành !"ng quc gia phòng chng d7ch Cúm gia c#m và !&i d7ch cúm
$ ng%i c<ng tính !.n vi*c ki0m soát cúm gia c#m !"c l-c cao và ,ng phó v/i nguy c !&i
d7ch cúm ti3m Gn, th0 hi*n $ nhi3u ho&t !"ng h/ng !.n chng trình l/n nhFm nâng cao
n:ng l-c phát hi*n, ki0m soát và ,ng phó v/i nh(ng d7ch b*nh truy3n nhi=m m/i xu8t hi*n,
!5c bi*t là b*nh có th0 lây sang ng%i.

 ph&m vi r"ng hn, khi các n/c khác xây d-ng k. ho&ch quc gia thì cun sách này có th0
! c sB d;ng làm ví d; tham kh'o và là s- !óng góp v3 bài h@c kinh nghi*m c)a Vi*t Nam
trong phòng chng cúm gia c#m và cúm $ ngu%i.
- i -
TÓM

TT


A. BI CNH VÀ I&U KIN KINH T-XÃ HI

1. B'i c(nh. Vi*t Nam là m"t trong s nh(ng quc gia !#u tiên ! c bi.t !.n có d7ch
cúm gia c#m !"c l-c cao vào th%i !i0m d7ch bAt !#u lây sang ng%i nh hi*n nay.  !9nh
!i0m c)a ! t d7ch, có 24% s xã và 60% s t9nh thành có d7ch cúm, và vào tháng 3, n:m
2004, kho'ng 17% !àn gia gia c#m !ã ch.t ho5c b7 tiêu h)y, tng !ng v/i 45 tri*u con.
Hai ! t bùng phát d7ch sau !ó $ m,c !" nhI hn x'y ra vào cui n:m 2004-!#u 2005 và
tháng 8 n:m 2005. M"t chi.n d7ch tiêm phòng c8p quc gia ! c tri0n khai t? tháng 10 n:m
2005 !.n tháng 1 n:m 2006 t&i 64 t9nh thành, !ã tiêm ! c cho hn 84 tri*u con gà và 40
tri*u con v7t, và !ang bAt !#u tiêm ! t 3. T? gi(a tháng 12 n:m 2005, không có báo cáo nào
v3 vi*c d7ch tái bùng phát tr$ l&i.

2. Vi*t Nam ! c bi.t !.n là có s ng%i b7 nhi=m cúm cao nh8t trong s nh(ng n/c
có d7ch, v/i s l ng !áng quan tâm là 93 tr%ng h p mAc, trong !ó 42 tr%ng h p !ã tB
vong (chi.m 45%). Nhìn chung, báo cáo cho th8y ng%i b7 nhi=m cúm xu8t hi*n $ 32 t9nh
thành, ch) y.u t>p trung $ khu v-c !2ng bFng sông H2ng $ mi3n BAc và !2ng bFng sông
CBu Long $ mi3n Nam, phù h p v/i s- phân b c)a + d7ch.

3. S tr%ng h p xác nh>n nhi=m cúm $ ng%i tng !i cao, cùng v/i s- bùng phát +
d7ch H5N1 trên di*n r"ng !ã !5t ra nEi quan ng&i cho Vi*t Nam v3 kh' n:ng xu8t hi*n ch)ng
vi-rút có th0 gây !&i d7ch cúm $ ng%i và làm cho d7ch cúm gia c#m tr$ thành mi quan tâm
c8p quc gia và c)a c"ng !2ng quc t Tuy nhiên, s- lây nhi=m g#n !ây c)a H5N1 trên gia
c#m !ã lan r"ng toàn c#u, làm t:ng kh' n:ng bùng phát !&i d7ch $ bên ngoài Vi*t Nam.
,ng tr/c tình hình !ó, Chính ph) Vi*t Nam !ã nâng cao hn n(a nh(ng nE l-c nhFm
khng ch. s- lây nhi=m c)a H5N1 trong !àn gia c#m và chuGn b7 cho tình hung !&i d7ch $
ng%i.

4. i#u kin kinh t - xã hi. D7ch cúm gia c#m !"c l-c cao !ã gây ra thi*t h&i tng
!i l/n v3 m5t xã h"i và kinh t., !5c bi*t !i v/i hàng tri*u h" gia !ình ch:n nuôi nhJ lK.
Con s thi*t h&i tr-c ti.p v3 m5t kinh t. vì b*nh d7ch ! c /c !oán chi.m kho'ng 0.5%
t+ng s'n phGm quc n"i n:m 2004, gây 'nh h$ng cho 8 tri*u trong s 11 tri*u h" gia !ình
Vi*t Nam tham gia ch:n nuôi gia c#m. Tác !"ng !ó không phân b !2ng !3u trong các h"
gia !ình ch:n nuôi vì lý do là thu nh>p t? gia c#m và tr,ng !óng vai trò r8t quan tr@ng !i
v/i nh(ng h" r8t nghèo.

5. D7ch cúm $ ng%i có th0 gây ra nh(ng h>u qu' n5ng n3 v3 kinh t. và xã h"i, bao g2m
t+n th8t v3 !%i sng và k. sinh nhai. Nh nh(ng quc gia có d7ch cúm khác, Vi*t Nam ph'i
!ng !#u v/i s- l-a ch@n trong vi*c cân bFng quá trình chuGn b7 và hành !"ng, b$i c' hai
l-a ch@n !ó !3u phát sinh chi phí. Ti thi0u, ba tác !"ng sau c#n ph'i ! c cân nhAc trong
Chng trình phi hp hành ng quc gia phòng chng bnh cúm gia cm và cúm  ngi Trình bày tóm tt
- ii -
tr%ng h p d7ch b*nh x'y ra $ ng%i: (a) h>u qu' c)a b*nh t>t và tB vong n.u có d7ch; (b) s-
,ng phó c)a khu v-c t nhân; và (c) s- ,ng phó c)a quc gia.

B. XÂY

DNG

K

HOCH

VÀ

NG

PHÓ

C)P

QUC

GIA



6. K ho*ch chin l$%c c!p qu'c gia. 0 ,ng phó v/i cúm gia c#m, Vi*t Nam !ã ti.n
hành nh(ng b/c sau: Vào tháng 1 n:m 2004, Th) t/ng thành l>p Ban Ch o Quc gia
phòng chng dch Cúm gia cm, do B" NN&PTNT ch) trì, có c ch. phi h p quc gia
nhFm l>p k. ho&ch và giám sát Cúm gia c#m !"c l-c cao. Ban Ch9 !&o !ã so&n th'o K
hoch chun b ng phó quc gia phòng chng dch cúm gia cm H5N1 và i dch  ngi
và ! c phê chuGn vào ngày 18 tháng 11, n:m 2005 (Quy.t !7nh s 6719/VPCP-NN). Các
k. ho&ch !ó !3u tính !.n bi*n pháp ,ng phó trong nh(ng tình hung khác nhau, phân công
trách nhi*m và ho&t !"ng cho 14 B" liên quan, các t+ ch,c qu#n chúng và y ban Nhân dân.

7. Vào tháng 2 n:m 2006, Chính ph) !ã thành l>p Nhóm chuyên trách quc gia, tr-c
thu"c Ban Ch o, có nhi*m v; xây d-ng v:n ki*n này: Chng trình phi hp hành ng
quc gia phòng chng Cúm gia cm và Cúm  ngi (Sách Xanh).

8. K ho*ch ngành Thú y. Vào ngày 5 tháng 12, n:m 2005, B" NN&PTNT !ã phê
chuGn K hoch d phòng khn cp chng dch Cúm gia cm c lc cao $ Vit Nam
(Quy.t !7nh s 3400 Q/BNN-TY). K. ho&ch này là n3n t'ng !0 C;c Thú y xây d-ng chi.n
l c riêng c)a ngành !0 ki0m soát Cúm gia c#m !"c l-c cao (HPAI).

9. Nh(ng gi'i pháp chính sách !ã ! c B" NN&PTNT phê chuGn phù h p v/i Chi.n
l c Toàn c#u c)a T+ ch,c Lng th-c và Nông nghi*p Th. gi/i/T+ ch,c Thú y Th.
gi/i/T+ ch,c Y t. Th. gi/i và !3 xu8t nh(ng bi*n pháp ki0m soát t?ng b/c t? trung !.n dài
h&n, bFng cách tri0n khai nh(ng phng pháp có tính quy /c nh tiêu h)y, an toàn sinh h@c
và ki0m soát v>n chuy0n, k.t h p tiêm phòng chi.n l c cho gia c#m và v7t. Nh(ng bi*n
pháp khác bao g2m nâng cao nh>n th,c c)a ng%i dân, t:ng c%ng n:ng l-c chGn !oán, t:ng
c%ng n:ng l-c nghiên c,u, ban b l*nh c8m t&m th%i !i v/i vi*c 8p n$, nuôi m/i th)y
c#m, ti.n hành !i3u tra v3 d7ch t= !0 hi0u rõ hn v3 con !%ng lây truy3n b*nh c<ng nh vai
trò c)a chim hoang dã. Liên quan !.n hE tr tài chính cho h" ch:n nuôi và theo nh(ng !3
xu8t t? cu"c nghiên c,u v3 !3n bù, m,c !3n bù c)a Chính ph) trên !#u gia c#m b7 tiêu h)y
trong giai !o&n d>p d7ch !ã t:ng t? 10-15% so v/i giá trên th7 tr%ng lên 50% vào tháng 6
n:m 2005.

10. K ho*ch ngành Y t. Vào ngày 24 tháng 11, n:m 2005, B" Y t. !ã phê chuGn K
hoch phòng chng i dch cúm  ngi ti Vit Nam (Quy.t !7nh s 38/2005/Q-BYT).
K. ho&ch !ã !3 c>p !.n nh(ng ho&t !"ng then cht trong công tác ,ng phó v/i !&i d7ch $
ng%i, bao g2m h* thng giám sát và c'nh báo s/m, thông tin tuyên truy3n cho ng%i dân và
nhân viên y t. v3 nguy c mAc, ki0m d7ch y t. biên gi/i và các bi*n pháp cách ly xã h"i.

Chng trình phi hp hành ng quc gia phòng chng bnh cúm gia cm và cúm  ngi Trình bày tóm tt
- iii -
11. Trong quá trình xây d-ng khung chính sách !0 ,ng phó v/i + d7ch Cúm gia c#m !"c
l-c cao hi*n th%i và v/i nguy c !&i d7ch, các chuyên gia ngành Y t. !ã !a ra hai tình
hung:
• S- ti.p di=n c)a giai !o&n “ti3n !&i d7ch” hi*n nay v/i nh(ng + d7ch !ang có trong
!àn gia c#m Gn ch,a nguy c nhi=m cúm !"c l-c cao $ ng%i;
• M"t ch)ng vi-rút m/i xu8t hi*n gây ra !&i d7ch $ ng%i, sD làm t:ng s l ng l/n
ng%i mAc b*nh và dHn !.n nhu c#u l/n v3 công tác ch:m sóc !i3u tr7 y t

12. Khung chính sách !0 ,ng phó trong hai tình hung trên nh sau:
• i v/i tình hung th, nh8t, s- ,ng phó c#n thi.t th0 hi*n $ vi*c c)ng c h* thng
giám sát !0 phát hi*n s/m và !áp ,ng nhanh v/i các tr%ng h p mAc, phát !"ng các
chi.n d7ch thay !+i hành vi trong dân chúng nhFm gi'm thi0u nguy c lây nhi=m
sang ng%i;
• i v/i tình hung th, hai các !áp ,ng ph'i th-c hi*n bao g2m c' trong h* thng y
t. công c"ng và h* thng ch:m sóc !i3u tr7 y t. trong tr%ng h p có d7ch khGn c8p.
Hi*n nay, chính sách c)a B" Y t. là chú tr@ng vào vi*c l>p k. ho&ch và !#u t vào
nh(ng thi.t b7 thi.t y.u !0 cho phép ,ng phó nhanh và hi*u qu' trong tng lai.

C. MC

TIÊU

13. M;c tiêu t+ng th0 c)a Sách Xanh là gi'm r)i ro v3 b*nh cúm gia c#m !i v/i con
ng%i thông qua khng ch. m#m b*nh t&i gc trong !àn gia c#m nuôi, phát hi*n và ,ng phó
k7p th%i v/i các ca b*nh $ ng%i, !2ng th%i chuGn b7 v3 m5t y t. !0 ,ng phó v/i kh' n:ng
xGy ra !&i d7ch $ ng%i.

14. 'i v+i ngành Thú y, m;c tiêu chung là t?ng b/c khng ch. và thanh toán Cúm
gia c#m !"c l-c cao $ Vi*t Nam. M;c tiêu c; th0 t? ngAn !.n trung h&n nhFm: (a) nâng cao
n:ng l-c ngành Thú y trong khng ch. d7ch Cúm gia c#m !"c l-c cao c<ng nh nh(ng d7ch
b*nh ti3m Gn có kh' n:ng lây truy3n sang ng%i khác; (b) sB d;ng phng pháp !#u t hi*u
qu' nhi3u giai !o&n ! c nêu rõ t&i mEi h p ph#n nhFm khng ch. d7ch Cúm gia c#m !"c
l-c cao; và (c) lên k. ho&ch quy ho&ch l&i ngành Ch:n nuôi !0 khng ch. tt hn d7ch Cúm
gia c#m !"c l-c cao, c<ng nh gi'm thi0u thi*t h&i !i v/i k. sinh nhai và ô nhi=m môi
tr%ng. Trong k. ho&ch dài h&n, Vi*t Nam c<ng l>p k. ho&ch quy ho&ch l&i ngành Ch:n nuôi
gia c#m thông qua vi*c nâng cao an toàn sinh h@c và an toàn th-c phGm d@c theo chuEi th7
tr%ng t? ng%i s'n xu8t !.n ng%i tiêu dùng, trong khi vHn !'m b'o ! c ngu2n sinh nhai
cho nông h" nghèo và b'o v* môi tr%ng.

15. 'i v+i ngành Y t, các m;c tiêu c; th0 bao g2m: (a) gi'm tL l* mAc và tB vong $
ng%i do nhi=m cúm gia c#m; (b) gi'm kh' n:ng x'y ra !&i d7ch cúm $ ng%i; và (c) th-c
hi*n nh(ng bi*n pháp c#n thi.t !0 gi'm thi0u tác !"ng c)a !&i d7ch. V3 nguyên tAc, s- u
tiên ,ng phó c)a ngành Y t. là k.t h p nh(ng ho&t !"ng phòng chng Cúm gia c#m !"c l-c
cao vào trong k. ho&ch t+ng th0 nhFm nâng cao n:ng l-c c)a ngành nhFm phát hi*n, khng
Chng trình phi hp hành ng quc gia phòng chng bnh cúm gia cm và cúm  ngi Trình bày tóm tt
- iv -
ch. và ,ng phó v/i nh(ng b*nh truy3n nhi=m m/i n+i, !5c bi*t là b*nh lây truy3n t? !"ng
v>t sang ng%i.

D. KHUNG

TH

CH

VÀ

TÀI

CHÍNH



16. Nâng cao n,ng l c ph'i h%p. Vi*t Nam !ã th-c hi*n ! c c ch. phi h p $ c8p
trung ng và tri0n khai !2ng b" $ c8p t9nh, và trong nhi3u tr%ng h p, $ c' c8p huy*n. Vi*c
phi h p !ã ! c th-c hi*n r8t tt d/i s- lãnh !&o c)a Ban Ch9 !&o Quc gia phòng chng
d7ch Cúm gia c#m và vHn c#n có s- lãnh !&o m&nh mD c)a Chính ph) nhFm !'m b'o nh(ng
nE l-c c)a các nhà tài tr và c"ng !2ng các t+ ch,c phi chính ph) quc t. phù h p v/i m;c
tiêu u tiên c)a quc gia. Theo !ó, v3 m5t c c8u t+ ch,c, cun Sách Xanh !3 xu8t 4 bi*n
pháp sau: (a) t:ng c%ng phi h p c8p quc gia; (b) nâng cao kh' n:ng phi h p c8p t9nh;
(c) t:ng c%ng phi h p ho&t !"ng c)a ngu2n hE tr phát tri0n n/c ngoài (ODA) thông qua
vi*c thành l>p nhóm ki0m soát Cúm gia c#m !"c l-c cao gi(a Chính ph) và các nhà tài tr ;
và (d) thành l>p nhóm làm vi*c chuyên trách nhFm thay !+i hành vi và nh>n th,c c)a ng%i
dân, giám sát-!ánh giá, và xây d-ng n:ng l-c. Ho&t !"ng phi h p c8p quc gia sD ! c t:ng
c%ng bFng cách m$ r"ng s thành viên tham d- và t:ng thêm quy3n h&n cho Ban Ch9 !&o
thông qua vi*c sáng l>p Ban ch9 !&o quc gia v3 phòng chng Cúm gia c#m và Cúm $
ng%i. Ban sD !i3u phi m@i ho&t !"ng liên quan !.n cúm gia c#m, k0 c' chuGn b7 và ,ng
phó v/i !&i d7ch. M"t ti0u ban m/i thành l>p $ B" NN&PTNT và và ti0u ban hi*n th%i trong
B" Y t. có nhi*m v; !&i di*n chuyên trách cho ngành liên quan.

17. Qu(n lý tài chính. S- h$ng ,ng c)a c"ng !2ng quc t. !i v/i vi*c chng l&i Cúm
gia c#m và cúm $ ng%i $ Vi*t Nam là r8t !áng k0, trên c' phng di*n hE tr phát tri0n
chính th,c (ODA) c<ng nh hE tr v3 m5t k1 thu>t. Khung ho&t !"ng tài chính !ã t&o !i3u
ki*n thu>n l i cho c ch. phi h p thông qua 1 kênh tài tr . Có th0 k0 !.n nh(ng ngu2n ti3m
n:ng khác nh vn !i ,ng c)a Chính ph) (ngân sách Trung ng và !7a phng), tài tr
song phng tr-c ti.p, Chng trình chung gi(a Chính ph) và Liên H p Quc, Qu1 y thác
do Ngân hàng Th. gi/i qu'n lý, s- hE tr !a phng (bao g2m vn vay, tín d;ng và tr c8p
t? Ngân hàng Phát tri0n Châu Á và Ngân hàng Th. gi/i), s- hE tr t? các t+ ch,c trong khu
v-c nh Di=n !àn h p tác kinh t. Châu Á – Thái Bình Dng và Hi*p h"i các n/c ông
Nam Á. Khu v-c kinh t. ngoài quc doanh c<ng !óng góp vào ngu2n tài chính !0 th-c thi
Sách Xanh, mà c; th0 là gánh vác ph#n l/n chi phí quy ho&ch l&i ngành Ch:n nuôi gia c#m.

E. MÔ

T

SÁCH

XANH



Ph-n I – T,ng c$.ng ho*t "ng ph'i h%p

18. Chun b /ng phó c!p qu'c gia. M;c tiêu c)a nE l-c phi h p chuGn b7 ,ng phó
c8p quc gia nhFm phi h p m;c !ích và ho&t !"ng trong mEi l6nh v-c y t. và thú y. 0 !&t
! c m;c tiêu !ó, c#n duy trì k. ho&ch c8p quc gia và s- h p tác gi(a nh(ng B" có liên
quan, t? trung ng !.n !7a phng. Cun Sách Xanh !5t ra m"t s yêu c#u: (a) th%ng
xuyên rà soát l&i K. ho&ch Quc gia; (b) c>p nh>t th%ng xuyên k. ho&ch ho&t !"ng t? các
Chng trình phi hp hành ng quc gia phòng chng bnh cúm gia cm và cúm  ngi Trình bày tóm tt
- v -
B" ngành và chính quy3n !7a phng và (c) phi h p th-c hi*n di=n t>p chng bùng phát !&i
d7ch trên gia c#m và $ ng%i. Sách Xanh sD hE tr ba ho&t !"ng trên bFng cách tài tr cho hE
tr v3 k1 thu>t $ c8p quc gia và quc t., t+ ch,c h"i th'o, tài li*u t>p hu8n (bao g2m c' chi
phí ho&t !"ng t:ng lên). K. ho&ch Quc gia sD xây d-ng chng trình chính sách, c<ng nh
ch9 rõ ho&t !"ng và trách nhi*m c)a các B" chuyên trách trong t?ng tình hung khác nhau,
g2m có huy !"ng ngu2n tài chính và c ch Ngu2n d- tr( thuc kháng vi-rút và thi.t b7 y t.
c<ng sD ! c !'m b'o. C ch. và ho&t !"ng phi h p trong Sách Xanh ph'n ánh chng
trình hành !"ng c)a các B" chuyên trách và chính quy3n !7a phng trong mi liên h* qu'n
lý và !i3u phi v/i nh(ng ngành khác.

19. Xây d ng chính sách và chin l$%c. Chính sách và chi.n l c quc gia trong c' hai
ngành Y t. và Thú y !3u h/ng !.n xây d-ng kh' n:ng ,ng phó b3n v(ng trong trung và dài
h&n nhFm ki0m soát và phòng chng s- lây lan trên gia c#m và $ ng%i. 0 !&t ! c !i3u
!ó, ngành Thú y xây d-ng chính sách !7nh h/ng d-a trên nh(ng nguy c chính v/i nh(ng
ho&t !"ng ! c nêu rõ trên c s$ tình hình d7ch t= $ nh(ng khu v-c khác nhau. Ngành Y t.
t>p trung vào phi h p ho&t !"ng t? nh(ng + d7ch Cúm gia c#m !"c l-c cao hi*n t&i và công
tác chuGn b7 ,ng phó !&i d7ch $ ng%i k.t h p v/i khung chng trình t:ng c%ng kh' n:ng
trao !+i khng ch. d7ch b*nh. Sách Xanh sD hE tr nghiên c,u nhFm phát tri0n b/c ti.p c>n
nh(ng chính sách !ó và !0 !'m b'o vi*c !i3u ch9nh v3 khung pháp lý và quy !7nh !i v/i c'
hai ngành Nông nghi*p và Y t

20. i#u ph'i ch$0ng trình. Sách Xanh sD cung c8p s- hE tr v3 tài chính và k1 thu>t
!i v/i !i3u phi chng trình $ 3 c8p !": (a) phi h p $ c8p trung ng và c8p t9nh thông
qua Ban Ch9 !&o Quc gia v3 Cúm gia c#m và Cúm $ ng%i và !&i di*n c)a Ban Ch9 !&o $
c8p t9nh; (b) V; H p tác Quc t. thu"c B" NN&PTNT và B" Y t. hE tr !i3u phi tài tr
cho Cúm gia c#m !"c l-c cao; và (c) các nhóm công tác v3 giám sát và !ánh giá, thay !+i
nh>n th,c và hành vi c)a c"ng !2ng và xây d-ng n:ng l-c.

21. Nh1n th/c c2a cng "3ng. Ho&t !"ng nhFm thay !+i nh>n th,c và hành vi c)a c"ng
!2ng là m"t ph#n quan tr@ng không th0 thi.u trong cu"c chi.n chng Cúm gia c#m !"c l-c
cao k0 t? khi d7ch bùng phát vào n:m 2003. R8t nhi3u tài li*u !ã ! c vi.t và phân phát,
nhFm vào !i t ng là c"ng !2ng chung, ng%i ch:n nuôi gia c#m, nhân viên y t. và thú y,
và !"i ng< cán b", công ch,c. Nhóm công tác v3 Thông tin, Giáo d;c và Tuyên truy3n gi(a
Chính ph) và nhân viên thu"c c quan Liên H p Quc !ã ! c thành l>p vào n:m 2005 v/i
m;c tiêu !&t ! c 'nh h$ng sâu r"ng thông qua vi*c cân !i nE l-c tri0n khai c)a các bên
liên quan trong chi.n l c t+ng th0 cùng chung m;c tiêu duy nh8t v/i thông !i*p ct lõi
“M"t chi.n d7ch – nhi3u ngành tham gia”. Trong cun Sách Xanh, nhóm công tác !ã m$
r"ng thành viên !0 b+ sung nh(ng c quan th-c hi*n khác và các t+ ch,c phi chính ph),
!2ng th%i nâng cao hn n(a vai trò !i3u phi hi*u qu' và xây d-ng chi.n l c. Nhóm sD t>p
trung vào vi*c !a ra nh(ng lý lu>n rõ ràng hn cho ho&t !"ng thông qua vi*c !i3u tra, giám
sát và !ánh giá. Nhóm c<ng sD ti.n hành vi*c xây d-ng n:ng l-c trong ngành truy3n thông,
B" NN&PTNT, B" Y t. và nh(ng c quan chuyên trách khác c)a Chính ph) có tham gia
vào k. ho&ch truy3n thông chng Cúm gia c#m !"c l-c cao và !&i d7ch.
Chng trình phi hp hành ng quc gia phòng chng bnh cúm gia cm và cúm  ngi Trình bày tóm tt
- vi -

22. Giám sát và ánh giá. Nh(ng ho&t !"ng giám sát và !ánh giá trong Sách Xanh sD
!ánh giá nh(ng !#u vào chính, !#u ra và nh(ng ch9 s th-c hi*n ! c th0 hi*n trong b'ng
k.t qu' (xem Ph; l;c 1), giúp cung c8p thông tin c#n thi.t cho vi*c !ánh giá th%ng xuyên
ti.n trình th-c hi*n chung và 'nh h$ng c)a chng trình. Các c quan th-c thi tng ,ng
sD có trách nhi*m !i v/i công tác giám sát và !ánh giá ho&t !"ng c)a mình theo Sách Xanh.
Quan tr@ng nh8t, B" NN&PTNT và B" Y t. sD l#n l t !'m nhi*m ho&t !"ng giám sát và
!ánh giá cho hai ph#n tng ,ng trong Chng trình Quc gia là Ph#n II và Ph#n III. Nh(ng
c quan thu"c chính ph) khác, g2m B" Thng m&i, B" Giao thông V>n t'i, B" Tài nguyên
và Môi tr%ng và nh(ng B" khác, sD ch7u trách nhi*m !i v/i vi*c giám sát và !ánh giá ho&t
!"ng c)a mình theo Sách Xanh. Báo cáo giám sát và !ánh giá c)a B" NN&PTNT và B" Y t.
sD ! c cung c8p cho các thành viên và c quan h(u quan, trong khi t8t c' báo cáo c)a các
B" và c quan khác sD ! c gBi lên Ban Ch9 !&o Quc gia. V:n phòng H p tác phòng chng
Cúm gia c#m và Cúm $ ng%i sD thành l>p !n v7 chuyên trách v3 giám sát và !ánh giá có
nhi*m v; t>p h p th%ng xuyên các báo cáo thành m"t báo cáo giám sát và !ánh giá Sách
Xanh t+ng th0 !0 trình lên Ban Ch9 !&o Quc gia v3 Cúm gia c#m và Cúm $ ng%i nh m"t
ph#n công tác giám sát chung và !i3u ch9nh ti.n trình th-c hi*n Sách Xanh.

Ph-n II – Kh'ng ch và Thanh toán Cúm gia c-m "c l c cao
trong ngành Nông nghip

23. Chi.n l c khng ch. và thanh toán Cúm gia c#m !"c l-c cao ! c B" NN&PTNT
xây d-ng sD t>p trung vào 4 h p ph#n: (a) nâng cao n:ng l-c ngành Thú y; (b) khng ch.
d7ch b*nh; (c) giám sát và !i3u tra d7ch t= h@c; và (d) quy ho&ch l&i ngành Ch:n nuôi.

24. Chin l$%c kh'ng ch và thanh toán Cúm gia c-m "c l c cao. B*nh cúm gia
c#m trong qu#n th0 gia c#m sD ! c khng ch. d#n d#n qua 3 giai !o&n: (a) Giai !o&n
Khng ch., tL l* + d7ch sD ! c gi'm xung thông qua quá trình d>p d7ch, tiêm ch)ng trên
di*n r"ng, nâng cao an toàn sinh h@c trong ch:n nuôi gia c#m, và thay !+i thói quen mua bán
gia c#m. D- tính giai !o&n Khng ch. sD kéo dài !.n n:m 2007, và chng trình tiêm ch)ng
trên di*n r"ng c)a quc gia sD gi'm b/t v3 quy mô vào n:m 2006; (b) Giai !o&n C)ng c, sD
duy trì nh(ng k.t qu' !&t ! c, th-c hi*n vi*c quy ho&ch l&i ngành ch:n nuôi gia c#m, các
tr&i ch:n nuôi công nghi*p sD minh ch,ng không còn Cúm gia c#m !"c l-c cao và m$ r"ng
khu v-c s&ch b*nh. Giai !o&n này sD chi.m ph#n th%i gian k. ho&ch còn l&i trong Sách Xanh
t? 2008 !.n 2010; và (c) Giai !o&n Thanh toán sau n:m 2010 và không nFm trong th%i h&n
c)a Sách Xanh.

25. Nh(ng bi*n pháp khng ch. ! c mô t' c#n ! c tri0n khai v/i chi phí v3 kinh t. và
'nh h$ng xã h"i th8p nh8t có th0 ! c t&i nh(ng vùng nông thôn nghèo !2ng th%i gi'm
thi0u nh(ng 'nh h$ng tiêu c-c !.n môi tr%ng. Nh(ng chng trình khng ch. c; th0 sD

Xem chi tiết: chương trình phối hợp hành động quốc gia phòng chống dịch cúm gia cầm và cúm ở người