- Thiết bị phơng tiện vận tải truyền dẫn: là các phơng tiện dùng để vận
chuyển nh các loại đầu máy, đờng ống và phơng tiện khác( ô tô, máy kéo, xe
tải, ống dẫn )
- Thiết bị, dụng cụ dùng cho quản lý: bao gồm các thiết bị dụng cụ phục
vụ cho quản lý nh dụng cụ đo lờng, máy tính, máy điều hoà
- Cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm: bao gồm các loại cây
lâu năm( cà phê, chè, cao su ) súc vật nuôi để lấy sản phẩm( bò sữa, súc vật
sinh sản )
- TSCĐHH khác: bao gồm những TSCĐHH mà cha đợc qui định phản
ánh vào các loai nói trên( tác phẩm nghệ thuật, sách chuyên môn kỹ thuật )
Phơng thức phân loại theo hình thái biểu hiện có tác dụng giúp doanh
nghiệp nắm đợc những t liệu lao động hiện có với gía trị và thời gian sử dụng
bao nhiệu, để từ đó có phơng hớng sử dụng TSCĐHH có hiệu quả
* Theo quyền sở hữu:
Theo cách này toàn bộ TSCĐHH của doanh nghiệp đợc phân thành
TSCĐHH tự có và thuê ngoài
- TSCĐHH tự có: là những TSCĐHH xây dựng, mua sắm hoặc chế tạo
bằng nguồn vốn của doanh nghiệp do ngân sách cấp, do đi vay của ngân hàng,
bằng nguồn vốn tự bổ sung, nguồn vố liên doanh
- TSCĐHH đi thuê: là những TSCĐHH mà doanh nghiệp thuê ngoài để
phục vụ cho yêu cầu sản xuất kinh doanh
Với cách phân loại này giúp doanh nghiệp nắm đợc những TSCĐHH nào
mà mình hiện có và những TSCĐHH nào mà mình phải đi thuê, để có hớng sử
dụng và mua sắm thêm TSCĐHH phục vụ cho sản xuất kinh doanh
* Theo nguồn hình thành:
Theo cách phân loại này TSCĐHH đợc phân thành:
- TSCĐHH mua sắm, xây dựng bằng nguồn vốn đợc ngân sách cấp hay
cấp trên cấp
5
- TSCĐHH mua sắm, xây dựng bằng nguồn vốn tự bổ sung của doanh
nghiệp( quĩ phát triển sản xuất , quĩ phúc lợi )
- TSCĐHH nhận vốn góp liên doanh.
Phân loại TSCĐHH theo nguồn hình thành, cung cấp đợc các thông tin về
cơ cấu nguồn vốn hình thành TSCĐHH. Từ đó có phơng hớng sử dụng nguồn
vốn khấu hao TSCĐHH 1 cách hiệu quả và hợp lý
* Theo tình hình sử dụng: TSCĐHH đợc phân thành các loại sau:
- TSCĐHH đang sử dụng: đó là những TSCĐHH đang trực tiếp tham gia
vào quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, hay đang sử dụng với
những mục đích khác nhau của những doanh nghiệp khác nhau.
- TSCĐHH chờ sử lý: bao gồm các TSCĐHH không cần dùng, cha cần
dùng vì thừa so với nhu cầu sử dụng hoặc vì không còn phù hợp với việc sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, hoặc TSCĐHH tranh chấp chờ giải quyết.
Những TSCĐHH này cần sử lý nhanh chóng để thu hồi vốn sử dụng cho việc
đầu t đổi mới TSCĐHH
Phân loại TSCĐHH theo tình hình sử dụng giúp doanh nghiệp nắm đợc
những TSCĐHH nào đang sử dụng tốt, những TSCĐHH nào không sử dụng nữa
để có phơng hớng thanh lý thu hồi vốn cho doanh nghiệp
Mặc dù TSCĐHH đợc phân thành từng nhóm với đặc trng khác nhau nh-
ng trong việc hạch toán thì TSCĐHH phải đợc theo dõi chi tiết cho từng tài sản
cụ thể và riêng biệt, gọi là đối tợng ghi TSCĐHH. Đối tợng ghi TSCĐHH là
từng đơn vị tài sản có kết cấu độc lập hoặc là một hệ thống gồm nhiều bộ phận
tài sản liên kết với nhau thực hiện một hay một số chức năng nhất định.
3. Đánh giá TSCĐHH
Đánh giá TSCĐHH là xác định giá trị ghi sổ của tài sản. TSCĐHH đợc
đánh giá lần đầu và có thể đánh giá lại trong quá trình sử dụng. Nó đợc đánh
giá theo nguyên giá( giá trị ban đầu), giá trị đã hao mòn và giá trị còn lại.
Nguyên giá TSCĐHH bao gồm toàn bộ chi phí liên quan đến việc xây dựng,
6
mua sắm, kể cả chi phí vận chuyển, lắp đặt, chạy thử trớc khi dùng. Nguyên giá
TSCĐHH trong từng trờng hợp cụ thể đợc xác định nh sau:
- Nguyên giá của TSCĐHH mua sắm( kể cả tài sản mới) và đã sử dụng
gồm: giá mua, chi phí vận chuyển, bốc dỡ, chi phí lắp đặt chạy thử( nếu có) trừ
đi số giảm giá đợc hởng( nếu có)
- Nguyên giá TSCĐHH xây dựng mới, t chế gồm giá thành thực tế( giá trị
quyết toán) của TSCĐHH tự xây dựng, tự chế và chi phí lắp đặt, chạy thử.
- Nguyên giá TSCĐHH thuộc vốn tham gia liên doanh của đơn vị gồm:
giá trị TSCĐHH do các bên tham gia đánh giá và các chi phí vận chuyển lắp
đặt( nếu có).
- Nguyên giá TSCĐHH đợc cấp, đợc điều chuyển đến:
+ Nếu là đơn vị hạch toán độc lập: nguyên giá bao gồm giá trị còn lại trên
sổ ở đơn vị cấp( hoặc giá trị đánh giá thực tế của hội đồng giao nhận) và các chi
phí tân trang, chi phí sửa chữa, vận chuyển bốc dỡ lắp đặt, chạy thử mà bên
nhận tài sản phải chi trả trớc khi đa TSCĐHH vào sử dụng
+ Nếu điều chuyển giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc:
nguyên giá, giá trị còn lại là số khấu hao luỹ kế đợc ghi theo sổ của đơn vị cấp.
Các phí tổn mới trớc khi dùng đợc phản ánh trực tiếp vào chi phí kinh doanh mà
không tính vào nguyên giá TSCĐHH.
Trong thời gian sử dụng, nguyên giá TSCĐHH có thể bị thay đổi, khi đó
phải căn cứ vào thực trạng để ghi tăng hay giảm nguyên giá TSCĐHH và chỉ
thay đổi trong các trờng hợp sau:
+ Đánh giá lại giá trị TSCĐHH
+ Nâng cấp, cải tạo làm tăng năng lực và kéo dài thời gian hữu dụng của
TSCĐHH
+ Tháo dỡ một hay một số bộ phận của TSCĐHH
Khi thay đổi nguyên giá TSCĐHH doanh nghiệp phải lập biên bản ghi rõ
các căn cứ thay đổi và xác định lại các chỉ tiêu nguyên giá, giá trị còn lại trên sổ
7
kế toán số khấu hao luỹ kế của TSCĐHH và tiến hạch toán theo các qui định
hiện hành.
Qua phân tích và đánh giá ở trên ta thấy mỗi loại giá trị có tác dụng phản
ánh nhất định, nhng vẫn còn có những hạn chế, vì vậy kế toán TSCĐHH theo
dõi cả 3 loại: nguyên giá, giá trị đã hao mòn và giá trị còn lại để phục vụ cho
nhu cầu quản lý TSCĐHH
II. Hạch toán chi tiết TSCĐHH
1. Tại các bộ phận sử dụng
TSCĐHH trong doanh nghiệp nói chung và trong các bộ phận sử dụng nói
riêng là một trong những bộ phận quan trọng góp phần đáp ứng nhu cầu sản
xuất của doanh nghiệp. Trong hoạt động sản xuất kinh doanh TSCĐGHH thờng
xuyên có những biến động lúc tăng nhng có lúc lại giảm TSCĐHH. Nhng trong
bất kỳ trờng hợp nào cũng phải có chứng từ hợp lý, hợp lệ để chứng minh cho
nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại các bộ phận sử dụng.
Từ những chứng từ của TSCĐHH, bộ phận sử dụng ghi vào sổ tài sản của
đơn vị. Quyển sổ này theo dõi chi tiết từng tài sản của bộ phận sử dụng. Mỗi
một loại TSCĐHH đợc theo dõi trên một sổ hay một số trang sổ và ghi chi tiết
đầy đủ các số liệu. Sổ này là căn cứ để bộ phận sử dụng xác định đợc giá trị
những tài sản hiện có và đồng thời cũng là căn cứ để bộ phận kế toán tiến hành
hạch toán TSCĐHH của doanh nghiệp .
2. Tại phòng kế toán
Để quản lý tốt TSCĐHH của doanh nghiệp thì kế toán phải phản ánh,
theo dõi chặt chẽ đầy đủ mọi trờng hợp biến động. Kế toán phải lu giữ đầy đủ
các chứng từ, biên bản.Tất cả các biên bản nh: biên bản giao nhận TSCĐHH,
biên bản đánh giá lại TSCĐHH đều có một bản l u giữ tại phòng kế toán và có
chữ ký xét duyệt
Hạch toán chi tiết TSCĐHH đợc tiến hành các bớc nh sau:
- Đánh giá số hiệu cho TSCĐHH
8
- Lập thẻ TSCĐHH hoặc vào sổ chi tiết TSCĐHH theo từng đối tợng tài
sản.
Thẻ TSCĐHH đợc lập dựa trên cơ sở hồ sơ kế toán TSCĐHH. Thẻ này
nhằm mục đích theo dõi chi tiết từng tài sản của doanh nghiệp, tình hình thay
đổi nguyên giá và giá trị hao mòn đã trích hàng năm của từng tài sản. Ngoài ra
kế toán cũng theo dõi TSCĐHH trên
Sổ chi tiết TSCĐHH, mỗi một sổ hay một số trang sổ đợc mở, theo dõi
một loại TSCĐHH. Sổ chi tiết này là căn cứ để lập bảng tổng hợp chi tiết và
phải cung cấp đợc các thông tin cho ngời quản lý về tên, đặc điểm, tỷ lệ khấu
hao một năm, số khấu hao TSCĐHH tính đến thời điểm ghi giảm TSCĐHH, lý
do ghi giảm TSCĐHH. Song song với việc hạch toán chi tiết, kế toán tiến hành
tổng hợp TSCĐHH để đảm bảo tính chặt chẽ, chính xác trong hoạt động quản lý
TSCĐHH và tính thống nhất trong hạch toán.
III. Hạch toán tổng hợp tình hình biến động tăng, giảm TSCĐHH
1. Hạch toán các nhiệm vụ biến động tăng
TSCĐHH của doanh nghiệp tăng do rất nhiều nguyên nhân nh đợc cấp
vốn, mua sắm, xây dựng
a. TSCĐHH đợc cấp (cấp vốn bằng TSCĐHH) đợc điều chuyển từ đơn
vị khác hoặc đợc biếu tặng ghi:
Nợ TK 211: TSCĐHH
Có TK 411: nguồn vốn kinh doanh
b. Mua TSCĐHH dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá
dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp khấu trừ.
- Căn cứ vào chứng từ kế toán ghi tăng nguyên giá
Nợ TK211: nguyên giá TSCĐHH
Nợ TK 1332: thuế VAT đợc khấu trừ
Có TK 331, 111, 112: giá thanh toán
- Kết chuyển nguồn vốn đầu t bằng nguồn vốn chủ sở hữu
9
+ Nếu đầu t bằng quĩ đầu t phát triển, nguồn vốn xây dựng cơ bản
Nợ TK 414: quĩ đầu t phát triển
Nợ TK 441: nguồn vốn đầu t xây dựng cơ bản
Có TK 411: nguồn vốn kinh doanh
+ Nếu đầu t bằng nguồn vốn khấu hao cơ bản:
Có TK 009
+ Nếu đầu t bằng nguồn vốn kinh doanh thì không phải kết chỉnh nguồn
vốn
c. Mua TSCĐHH cần thời gian lắp đặt trớc khi đa vào sử dụng:
Bút toán1: giá trị tài sản mua
Nợ TK 2411: chi phí thực tế
Nợ TK1332: thuế VAT đợc khấu trừ
Có TK 111, 112 : giá trị tài sản
- Bút toán 2: chi phí lắp đặt (nếu có)
Nợ TK 2411
Nợ TK 133
Có TK 111, 112, 331
- Bút toán 3: hoàn thành bàn giao đa vào sử dụng
+ Nợ TK 211
Có TK 2411
+ Kết chuyển nguồn vốn
Nợ TK 414, 441, 431
Có TK 411
d. Nhận vốn góp liên doanh của các đơn vị khác bằng TSCĐHH
:
căn cứ
giá trị tài sản đợc các bên tham gia liên doanh đánh giá và các chi phí khác( nếu
có), kế toán tính toán nguyên giá của TSCĐHH và ghi sổ:
Nợ TK 211: nguyên giá TSCĐHH
Có TK 411: giá trị vốn góp
10
e. Nhận lại TSCĐHH trớc đây đã góp vốn liên doanh với đơn vị khác,
căn cứ vào giá trị TSCĐHH do hai bên liên doanh đánh giá khi trao trả để
ghi tăng TSCĐHH và ghi giảm giá trị góp vốn liên doanh
Nợ TK 211: nguyên giá( theo giá trị còn lại)
Có TK 222: vốn góp liên doanh
g. TSCĐHH thừa phát hiện trong kiểm kê
- Nếu TSCĐHH thừa do nguyên nhân cha ghi sổ, kế toán phải xác định
nguyên nhân thừa. Nếu xác định đợc thì tuỳ từng trờng hợp để ghi sổ
- Nếu không xác định đợc nguyên nhân, kế toán ớc tính giá trị hao mòn,
nguyên giá sau đó ghi vào tài sản thừa chờ xử lý số liệu
Nợ TK 211: nguyên giá
Có TK 2141: giá trị hao mòn
Có TK 3381: giá trị còn lại
h. Khi có quyết định của Nhà nớc hoặc của cơ quan có thẩm quyền về
đánh giá tài sản và phản ánh số chênh lệch do đánh giá lại vào sổ kế toán
ghi:
Nợ TK 211: TSCĐH
Có TK 412: chênh lệch đánh giá lại tài sản( số chênh lệch tăng
nguyên giá)
11
Sơ đồ hạch toán tăng TSCĐHH
2. Hạch toán các nghiệp vụ biến động giảm:
TSCĐHH của doanh nghiệp giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau nh:
nhợng bán, thanh lý, đem góp vốn liên doanh Tuỳ theo từng tr ờng hợp cụ thể
kế toán sẽ phản ánh vào sổ sách cho phù hợp
a. Nhợng bán TSCĐHH:
TSCĐHH nhợng bán thờng là những TSCĐHH không cần dùng hoặc xét
thấy sử dụng không có hiệu quả. Khi nhợng bán TSCĐHH phải làm đầy đủ các
thủ tục. Căn cứ vào tình hình cụ thể, kế toán phản ánh các bút toán sau:
12
TK 411
TK241
TK 412
TK 111, 112, 311, 341
TK222, 228
TK 211- TSCĐHH
TS
CĐ
HH
tăng
theo
nguyên
giá
Nhận vốn góp, đợc cấp, tặng bằngTSCĐHH
Mua sắm TSCĐHH
Nhận lại TSCĐHH góp vốn liên doanh
Xây dựng cơ bản hoàn thành bàn giao
Đánh giá tăng TSCĐHH
- Bút toán 1: ghi giảm TSCĐHH( xoá sổ)
Nợ TK 2141: giá trị hao mòn luỹ kế
Nợ TK 811: giá trị còn lại
Có TK 211: nguyên giá
- Bút toán 2: chi phí nhợng bán
Nợ TK 811: tập hợp chi phí nhợng bán
Nợ TK 133: thuế VAT đầu vào( nếu có)
Có TK 111, 112, 331
- Bút toán 3: thu về nhợng bán
Nợ TK 111, 112 , 131: tổng giá thanh toán
Có TK 711: doanh thu nhợng bán
Có TK 3331: thuế VAT phải nộp
b. Thanh lý TSCĐHH
TSCĐHH thanh lý là những TSCĐHH h hỏng, không thể tiếp tục sử dụng
đợc, lạc hậu về mặt kỹ thuật hoặc không phù hợp với nhu cầu sản xuất kinh
doanh mà không thể nhợng bán đợc
- Trờng hợp TSCĐHH thanh lý dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh
ghi:
+ Bút toán 1: xoá sổ TSCĐHH
Nợ TK 214: phần giá trị hao mòn
Nợ TK 811: giá trị còn lại
Có TK 211: nguyên giá
+ Bút toán 2: số thu hồi về thanh lý
Nợ TK 111, 112: thu hồi bằng tiền
Nợ TK 152: thu hồi bằng vật liệu nhập kho
Nợ TK 131, 138: phải thu ở ngời mua
Có TK 3331: thuế VAT phải nộp
Có TK 771: thu nhập về thanh lý
13
+ Bút toán 3: tập hợp chi phí thanh lý
Nợ TK 881: chi phí thanh lý
Nợ TK 133: thuế VAT đầu vào
Có TK 111, 112, 331, 334
- Trờng hợp thanh lý TSCĐHH dùng vào hoạt động phúc lợi, ghi:
Nợ TK 4313: giá trị còn lại
Nợ TK 214: giá trị hao mòn luỹ kế
Có TK 211: nguyên giá
c. Mang TSCĐHH đi góp vốn liên doanh
Những tài sản gửi đi góp vốn liên doanh với đơn vị khác không còn thuộc
quyền quản lý và sử dụng của đơn vị. Giá trị vốn góp đợc xác định bởi giá trị
thoả thuận giữa doanh nghiệp và đối tác hoặc giá trị do hội đồng định giá
TSCĐHH. Khi đó phát sinh chênh lệch giữa giá trị vốn góp và giá trị còn
lại( nguyên giá) của TSCĐHH
Nợ TK 222(128): giá trị vốn góp
Nợ TK 2141: giá trị hao mòn
Nợ (có) TK 412: chênh lệch dođánh giá lại
Có TK 211: nguyên giá TSCĐHH
d. Chuyển TSCĐHH thành công cụ dụng cụ.
Những TSCĐHH có nguyên giá dới 5.000.000đồng không đủ tiêu chuẩn
là TSCĐHH, theo qui định phải chuyển sang theo dõi, quản lý và hạch toán nh
công cụ dụng cụ đang dùng, ghi:
- Nếu giá trị còn lại của TSCĐHH nhỏ, kế toán tính hết một lần vào chi
phí kinh doanh căn cứ vào bộ phận sử dụng TSCĐHH
Nợ TK 627, 641, 642: giá trị còn lại
Nợ TK 2141: giá trị hao mòn
Có TK 211: nguyên giá
14
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét